نقد فیلم بی خود و بی جهت ساخته عبدالرضا کاهانی

رها ماهرو : بی خود و بی جهت فیلمی به کارگردانی عبدالرضا کاهانی است .
بازی بازیگران بسیار خوب است و فیلم را باور پذیر می کند اما فیلمنامه درست و حسابی ندارد و آن قدر مشکلات پیش افتاده ای جلوی شخصیت ها می اندازد که واقعا  بی خود و بی جهت است و حوصله بیننده را سر می برد .
از نظر من نه موضوع جالب توجه و بدیعی دارد و نه خوش ساخت است و یک کارگردان مبتدی با کمترین امکانات هم می توانست این فیلم را بسازد . تنها نکته خوب در این فیلم بازی بازیگران است  .
میزانسن خاصی هم ندارد . هفتاد دقیقه شخصیت ها منتظر می نشینند در حالی که تکلیفشان نه برای خودشان روشن است و نه برای بیننده و هر لحظه هم استرس بیشتر به تماشاگر وارد می شود . فیلم های شاخصی مانند هامون و قیصر وقایع پشت سر هم می آیند بر مخاطب تاثیر می گذارند فیلمنامه ی مشخصی دارند و ابتدا و انتهای آن مشخص است و در هر سکانسی اتفاقی می افتد و روند رو به جلو دارد در حالی  که در بی خود و بی جهت  بازیگران از اول تا آخر فیلم با چند عدد جعبه در حال حرکت هستند و فکر می کنم اگر خواب و غذاخوردن شخصیت ها را نشان می دادند کارگردان راضی تر بود که فیلمش شیه مستند شده و واقعیت را به مردم بیشتر نشان می دهد.

خوب مردم که از صبح زندگی روزمره ی خودشان را میبینند و تا شب درگیر زندگی خودشان هستند و حتی ماجراهای تکراری زندگیشان جالب تر از موضوع " بی خود و بی جهت "است جرا باید وقتی هم که به سینما می آیند بجای یک فیلم خوش ساخت و پخته و فیلمنامه نو مشکلات یک خانواده معمولی  که درگیر یک موضوع پیش افتاده هستند را ببیند؟ یعنی اینقدر کمبود ایده داریم که این موضوعات حالا جالب شده اند ؟ اگر اینطور است که باید به حال سینمایمان تاسف بخوریم .

________________________________________________________________________________________

 خلاصه داستان :
فرهاد ( احمد مهرانفر ) و الهه ( نگار جواهریان ) قرار است در چند ساعت آینده در حیاط خانه جدیدشان، مراسم ازدواجشان را برگزار کنند. اما ساکنین قبلی خانه به نامهای محسن ( رضا عطاران ) و مژگان ( پانته آ بهرام ) که می بایست خانه را پیش از مراسم عروسی تحویل این زوج جوان می دادند، دچار مشکل می شوند و حالا این دو خانواده می مانند و کلی وسائل که در خانه و حیاط قرار گرفته است.

 
کارگردان :
عبدالرضا کاهانی: متولد 1352 در شهر نیشابور هست و کارش را با ساخت فیلمهای کوتاه آغاز کرد اما ورود رسمی اش به دنیای سینما با فیلمنامه نویسی فیلم « سفر به شرق » ( 1380 ) آغاز شد. پس از « سفر به شرق » « کاهانی » وارد عرصه کارگردانی شد اما چندان مورد توجه واقع نگردید تا اینکه در سال 1387 فیلم تحسین شده « بیست » را با انبوهی از ستارگان سینما روانه سینماها کرد که مورد استقبال مردم و منتقدین قرار گرفت. « آن جا » فیلم بعدی « کاهانی » محسوب می شد که در نطفه بایکوت شد! در سال 1388 نیز « کاهانی » فیلمی نام « هیچ » را کارگردانی کرد که این یکی با حواشی بسیار به سینماها وارد شد و مورد استقبال هم قرار گرفت و در نهایت سال گذشته « اسب حیوان نجیبی است » را روانه سینما کرد که با استقبال بسیار خوبی مواجه شد.
« بی خود و بی جهت » ششمین فیلم کارنامه عبدالرضا کاهانی است.


درباره بیخود و بی جهت :
تا 20 دقیقه ابتدایی « بیخود و بی جهت » شما متوجه نمی شوید که شخصیت های داستان برای چه ماتم گرفته اند !
پس از اینکه تماشاگر با کلی تاخیر سر از مشکلاتی که باعث ماتم گرفتن شخصیت ها شده در می آورد، فیلم وارد ورطه تکرار می شود ولی شوخی های مناسب و موقعیت های جالبی که شکل می گیرد، مانع از خسته شدن تماشاگر می شود.
کاهانی به خوبی موفق شده از موقعیت های ساده و بی ارزش انسانها، کوهی از مشکلات بسازد. کوهی که می توانست با یک اختلاط 2 دقیقه ای به نتیجه برسد اما با دعوا و مرافه و شلوغ کاری ، تنها به بزرگتر شدنش کمک کرده است.
کاهانی کارگردان خلاقی هست. شوخی هایش جذاب و دلنشین و در ساخت موقعیت هم خیلی خوب عمل می کند اما مشکل اینجاست که در برخی موارد زیاده روی می کند. در « بیخود و بی جهت » لحظات زیادی وجود دارد که شخصیت های داستان بی ملاحظه در حال فریاد زدن هستند و این در مرحله اول شاید برای تماشاگر خنده به ارمغان بیاورد اما پس از مدت کوتاهی تبدیل به سوهان اعصاب می شود.
یکی از این زیاده روی ها مربوط به سکانس خوابیدن پانته آ بهرام در زیر کامیون با کلی داد و هوار است که کاملاً زائد است. مدت زمان فیلم چندان طولانی نیست اما این قبیل صحنه های اضافی باعث کوتاه تر شدن زمان مفید فیلم شده است.3
بچه بی ادب محسن و مژگان ، یکی از شخصیت های زائدی است که حضورش در ابتدا جالب به نظر می رسد اما زمانی که نقشش در موقعیت ها پر رنگ می شود، با اعصاب تماشاگر بازی می کند! البته اینکه این بچه در این سن چنین رفتاری آن هم با این وقاحت از خود نشان می دهد، خودش نیازمند یک بازنگری اساسی در فیلمنامه دارد.
در اواسط فیلم، مادر الهه وارد خانه او می شود و یکی از بدترین موقعیت های فیلم را ایجاد می کند. اینکه نگار انسان مذهبی است قابل قبول است، اما دلیلی هم ندارد که شخصیت مادر تا این حد خشک و تجملاتی به تصویر کشیده شود. اوضاع زمانی بدتر می شود که ببینیم بازیگر نقش مادر بی آنکه کاری به دیگر بازیگران فیلم داشته باشد، بیشتر در حال مونولوگ گویی است نه دیالوگ گویی!
یک نکته دیگر هم درباره نقش مادر باید عرض کنم و آن اینکه وقتی در اواسط فیلم وارد خانه الهه می شود و چند دقیقه بعد به سر خانه و زندگی اش بر می گردد، دوباره در اواخر فیلم ( شاید یک ساعت پس از ترک محل ) باز می گردد و همان آش و همان کاسه و همان مونولوگ گویی!
یکی از نکات بامزه فیلم ، حضور شاگر راننده در فیلم است که با آن فرم صحبت خاصش، شیرینی زیادی به داستان اضافه می کند.
رضا عطاران کماکان یکی از بهترین های سینمای ایران در خلق کمدی است. شخصیت بی خیال و بامزه عطاران، سالهاست که چه در تلویزیون و چه در سینما جواب داده و به نظر هم می رسد تماشاگران تا مدتها از فرم بازی او استقبال کنند. 4
پانته آ بهرام با لهجه اصفهانی بامزه اش ، یکی دیگر از خوب های « بیخود و بی جهت » می باشد. بهرام امسال بسیار پرکار بود و نکته مثبت این پرکاری هم اینجاست که در هر کدام از فیلمها ، ایفاگر نقشی متفاوت بود که به خوبی از پس همه آنها برآمده.
نگار جواهریان هم یکی از بازی های خوبش را به نمایش گذاشته است. جواهریان در نقش الهه، بسیار عصبی است و داد و فریادهای گاه و بی گاهش هم تماشاگر را آزار نمی دهد.
احمد مهرانفر در بین 4 بازیگر اصلی فیلم، حضور کم فروغ تری را تجربه کرده است. مهرانفر ایفاگر نقش شخصیتی ساده است که در وضعیت دشوار کنونی درمانده مانده اما همیشه با خنده و شوخی با آن برخورد می کند. خنده های مکرر فرهاد در ابتدا برای تماشاگر بامزه جلوه می کند اما در ادامه و زمانی که مشکلات این 4 نفر وارد بحران می شود، لزومی نبود که این خنده ها ادامه پیدا کند چراکه نه تنها تاثیری بر تماشاگر ندارد، بلکه باعث مضحک شدن صحنه می شود.
در مجموع باید گفت که « بیخود و بی جهت » فیلمی متوسط است که در لحظاتی می خنداند و در لحظاتی توانایی این کار را ندارد. نکته مثبت داستان این است که خیلی زود تمام می شود و به مرحله از دست رفتن طراوتش نمی رسد.
شاید خیلی ارتباطی به این فیلم نداشته باشد اما در فضایی مشابه ، سال گذشته فیلم « کشتار » از رومن پولانسکی را مشاهده کردم که به نظرم یکی از بهترین های سال بود. در « کشتار » هم 2 زوج میانسال را داشتیم که بر سر بچه شان دعوا راه می انداختند و اینجا هم 2 زوج بر سر خانه. برای درک بهتر تفاوت میان دو سینما،5 پیشنهاد می کنم که « کشتار » را هم مشاهده کنید.

در حاشیه :
کاهانی پیش از اکران « بیخود و بی جهت » گفته بود که علاقه ای به اکران این فیلم ندارد چراکه شرایط اکران مناسب فیلمش فراهم نیست و حوزه هنری هم چوب لای چرخش می گذارد! در نهایت هم « بیخود و بی جهت » اکران شد.
کاهانی همچنین در اظهاراتش درباره حوزه هنری و شرایط اکران فیلمش گفته بود : « حوزه هنری و همکارانش در کشته شدن من سهیم هستند! »
صدا و سیما از تبلیغ این فیلم در تلویزیون جلوگیری کرد. دلیل ذکر شده برای این اقدام این بوده : « فیلم خوبی نیست پس تیزرش هم پخش نمی شود! »
منتقد : میثم کریمی

 نام فیلم :بیخود و بی جهت
کارگردان : عبدالرضا کاهانی
فیلمنامه: عبدالرضا کاهانی
تهیه کننده: عبدالرضا کاهانی
مدیر فیلمبرداری: علی لقمانی
تدوین: شیما منفرد
مدیر تولید: مهران احمدی
طراح چهره پردازی: نوید فرح مرزی
طراح صحنه و لباس: فرحناز نادری
_________________________

موضوع (ژانر) : اجتماعی
مدت زمان: 90  دقیقه
محصول : ایران
سال ساخت : 1390
تهیه کننده : عبدالرضا کاهانی
نویسنده  : عبدالرضا کاهانی
کارگردان : عبدالرضا کاهانی
بازیگران : رضا عطاران، پانته‌آ بهرام، نگار جواهریان، احمد مهران‌فر، علی استادی، کامران محمدی

خلاصه داستان : قصه در روز هجدهم ذی‌الحجه (عید غدیر) می‌گذرد و داستان زنی به نام الهه (نگار جواهریان) است که با شوهرش فرهاد (احمد مهران‌فر) اثاثیۀ خود را به منزل یکی از دوستان شوهر یعنی محسن توتونچی و مژگان (رضا عطاران و پانته‌آ بهرام) آورده‌اند و قرار است عروسی‌شان را امشب در همین منزل برگزار کنند. اما مشکل آنجا است که منزل محسن و مژگان هنوز آماده نشده و آنها گرچه اثاثیه‌ را بار کامیون کرده‌اند اما نمی‌دانند آن را کجا باید ببرند. راننده کامیون هم می‌خواهد زودتر از شر بارها خلاص شده به گرفتاری‌هایش برسد. جر و بحث‌های دو زن بالا می‌گیرد. مژگان یک زن مدرن است که در ثلث اول فیلم در حال رنگ کردن موی خویش است و از سوی دیگر الهه یک زن چادری است که مثل خانم معلم‌ها حرف می‌زند. ساعتی بعد که مادر الهه برای بار دوم به آنجا می‌آید و مراسم عروسی را به سبب آماده نبودن خانه منحل می‌کند الهه به او خبر می‌دهد که باردار است و اگر عروسی‌شان به تأخیر بیفتد بچه‌شان به دنیا خواهد آمد!

توضیحات و اخبار این اثر : بی‌خود و بی‌جهت فیلمی به کارگردانی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی عبدالرضا کاهانی ساخته سال ۱۳۹۰ است. این فیلم در ۸ آذر ۱۳۹۱ اکران شد. این فیلم در سی‌امین دوره جشنواره فیلم فجر در بخش سینمای ایران شرکت حضور داشته است. فیلم بی‌خود و بی‌جهت در تاریخ ۸ آذر ۱۳۹۱ در سینماهای کشور اکران شده‌است،اما پس از چند روز اکران این فیلم در شهر قم به دستور اداره کل ارشاد این استان متوقف شد. همچنین صدا و سیما ایران از پخش تیزرهای تبلیغاتی این فیلم از تلویزیون امتناع کرده است.

____________________________________

شروع داستان : زنی با موی رنگ کرده در فضایی آشفته نشسته و صفحه ی نیازمندی ها را می خواند، مردی با لباسی عجیب ایستاده و بیخود و بی جهت با دست مرتبا بر شکمش می زند، پسری بیخود و بی جهت لبخند می زند و بیخود و بی جهت با پسر بچه ای (که بعدا بیخود و بی جهت ظرف شیرش را سر ریز می کند) شوخی می کند، دختری در گوشه ای با حالتی آشفته نشسته و می اندیشد…
مخاطب به سرعت در این شروع غافلگیر کننده سردر گم می شود، چرا که فضای در هم محیط خانه به همراه فضای در هم درون شخصیت ها و نمود بیرونی این آشفتگی در رفتار ها (که البته گاه متناسب با فضا مانند ریختن شیر و تیک مرد با بازی رضا عطاران است و گاه نامتناسب، مانند رنگ کردن مو ی زن که نمادی از نظم است در فضای آنارشی موجود، که البته همه در خدمت غیر قابل پیش بینی بودن شخصیت ها و میزانسن هاست) همه گی به یکباره فشار و بار معنایی یک عبارت را بر فضا و مخاطب وارد می کنند : “بیخود و بی جهت”
مخاطب با مشاهده ی این شروع منتظر می ماند تا بلاخره در لحظه ای از فیلم شاهد به سامان شدن اوضاع باشد، غافل از این که این بی نظمی نه تنها بهتر نمی شود که عمق بیشتری پیدا خواهد کرد و به روابط بین کاراکتر ها هم سرایت خواهد کرد.
در طول فیلم، گر چه تک تک شخصیت ها به طور کامل شناخته نمی شوند (که این ایرادی است که برخی به شخصیت پردازی فیلم می گیرند) اما حضور هر کدام برای پیش برد فیلم لازم است. از چهار شخصیت اصلی گرفته تا پسر بچه و حتی کاراکتر راننده ی وانت بار. بدون کاراکتر پسر بچه اتفاق ها و موقعیت های کمیک با این ریتم خلق نمی شد چرا که مثلا چسباندن آدامس به لباس عروس را به هیچ عنصری به جز یک بچه ی شرور که برای کارهاش به دلیل خاص و قانع کننده ای نیاز ندارد نمی توان نسبت داد. کاراکتر راننده هم می تواند به عنوان یک عامل برای موقعیت های فشار باشد و فیلم بین این موقعیت ها و موقعیت های کمیک جا به جا می شود و همه در خدمت روایت داستان به طرز واقعی هستند.
بسیاری از المان های فیلم، از قبیل دیالوگ های تکراری و کلیشه های اغراق آمیز، فشار جبری پر استرس و عبور از روایت کلاسیک و همچنین فضاها و میزانسن های شلخته همه ما را به یاد نوع سینمای ابزورد (یا سینمای پوچ) می اندازد. البته بسیاری از المان های اساسی سینمای ابزورد در فیلم غایب هستند که از مهمترین آنها می توان به عدم حضور فضای سوررئال که معمولا ته مایه ای از آن در آثار ابزورد موجود است، اشاره کرد.
این که آیا “بیخود و بی جهت” نمونه ی کاملی از یک اثر ابزورد است یا نه را می توان اینگونه توضیح داد که این منتقدان هستند که این سینما را ابزورد می دانند نه خود صاحب اثر… بنابر این نمی توان تنها به واسطه ی دوری نسبی “بیخود و بیجهت” از سینمای ابزورد این فیلم را ضعیف دانست.
“بیخود و بی جهت” فضای پر استرس طبقه ی پایین یا حتی متوسط را نشان می دهد. این فضا در زندگی واقعی خیلی آدمها فضای غریبی نیست. اما در اینجا این فضای پر استرس کمدی به نظر می رسد. چرا که اینبار مردم از بالا به مسئله نگاه می کنند و این دید از بالاست که می تواند فضای پر از تنش فیلم ر کمیک جلوه دهد.
در”بیخود و بی جهت” فضای خالی زیادی بین فیلمنامه و فیلم وجود دارد. فیلمساز به هدف حذف “خود” از اثرش (با توجه به صحبت های عبدالرضا کاهانی در نشست مطبوعاتی) از این فضای خالی که با هنر نمایی بازیگران پر می شود برای نمایش بهتر زندگی استفاده می کند. به همین دلیل، فیلمهای کاهانی عمدتا بازیگری های بسیار قوی و باور پذیری داشته اند و همچنین وابستگی زیادی به صحنه و دکوپاژ و بداهه های صحنه ای دارد. این گونه به نظر می رسد که فیلمساز هدفی به غیر از نمایش روح و هدف خود در فیلم دارد. گویی حاضر است روایت یک داستان واقعی تر و باور پذیر تر را به بهای حذف حرف کلی خود از اثرش بخرد. تک تک سکانس ها و پلان های ی فیلم که لحظه لحظه های زندگی بیخود و بی جهت را تشکیل می دهند را بیشتر از هدف کلی فیلم می خواهد. البته که هدف و حرف فیلمساز به کلی از فیلم حذف نشده و به عقیده ی نویسنده ی این مقاله، در فضا ها و موقعیت ها و البته در انتهای تلخ فیلم نهفته است. در واقع حضور آن کمرنگ تر از دیگر آثار سینمای ایران به نظر می رسد.
با قرار دادن دیگر کار های کاهانی خصوصا “هیچ” و”اسب حیوان نجیبی است” در کنار ساخته ی آخرش، در می یابیم که این فیلمساز در حال تحقق لحنی خاص برای روایت و خلق فضاهای واقعیش است. این لحن در ساخته ی آخرش به پختگی نسبی رسیده است. در فیلم “اسب حیوان نجیبی است”، علی رغم در آمدن این فضا و زیبایی هایی مثل استفاده از خود عنصر نظم (پلیس) به عنوان المان پایه ی سینمای شلخته ی خود، صحنه ها و لوکیشن ها به اندازه ی “بیخود و بی جهت” در خدمت فرم نیستند. در کنار آن، فیلم با وجود لحن روایی خود، با پس گرفتن حرفش در انتهای فیلم (به هر دلیل، خواه ممیزی باشد خواه جلب تماشاگر) ضربه ی بزرگی به فیلم می زند. اما بیخود و بی جهت، در کنار بهره گیری از المانهای بی نظمی (که خاص لحن خود است) ، میزانسن و شخصیت و … که به کار می آیند، قصه انتهایی متناسب با فضا و لحن و در کل، سینمای کاهانی دارد.
فضای باز و شلخته ی شروع داستان که در ادامه شلخته تر هم می شود و همانطور که گفته شد از دکور و صحنه به جاهای دیگر هم کشیده می شود، در انتها با بسته شدن درب خانه (و شات آخر که درب بسته شده روی تمام اینها را نشان می دهد) به پایان نمی رسد، که نادیده گرفته می شود، و این یعنی شلختگی نادیده گرفته شده در زندگی روز مره…حال که به ظاهر تمام فشار ها و استرس های گرفتن مراسم با یک دیالوگ کوتاه بین کاراکتر نگار جواهریان و مادرش به پایان می رسد، این شلختگی پایان نمی یابد، بلکه تغییر فرم می دهد و به درون می ریزد. به درون شخصیت ها، همانگونه که وسایل به درون تک لوکیشن فیلم (خانه ی اجاره ای) می ریزد. البته که این به معنای پایان شلختگی و پایان داستان نیست، که ادامه ی آن در درون است… . با سپاس
مرتضی منوریان 

___________

" بی خود و بی جهت" فیلم خوبی است و ارزش دیدن دارد؛این حرف را درست بر خلاف همه ی آنهایی می زنیم که این روزها به این فیلم که آخرین ساخته ی اکران شده ی "عبدالرضا کاهانی" است – حمله می کنند و فیلم را فاقد ارزش هنری می خوانند.
اگر سینما را از بعد صنعتی اش ببینیم و این که می گویند سینما بدون مخاطب معنا ندارد؛ شاید بشود به فیلم آقای کاهانی هم ایراد گرفت که باز هم در نسبت با دیگر ساخته های این روز های سینمای ایران این فیلم وضعش چندان هم از نظر مخاطب بد نیست. مساله این است که مخاطب در صف معیارهای سینمای ایران فعلا در انتهای صف ایستاده است و از این جهت باید بگوییم که نمی شود از این ایراد ها به فیلم کاهانی گرفت؛ چه فیلم بالاخره از بازی خوب رضا عطاران بهره می برد که مخاطب پسند است و چهره و البته شناخته شده.
اما در بعد هنری مگر نه این است که یک اثر هنری باید همه چیزش به همه چیزش بیاید و بیشتر از آن با سازنده اش هماهنگ باشد؛ اگر زیبایی را در هنر توازن و تناسب تعریف کنیم می شود "بی خود و بی جهت" را فیلمی زیبا و چشم نواز دانست.
تناسب  و توازن
" بی خود و بی جهت" از همان اسمش تناسب را در خود دارد. یک داستان بی خود و بی جهت که به هیچ اتفاقی ربط  و قرار نیست هیچ اتفاق خاصی را روایت کند. این تناسب که می گوییم با حال و هوای دو فیلم اخیر کاهانی هماهنگی دارد؛ هم "اسب حیوان نجیبی است" و هم این آخری. آدم ها همین طور بی خود و بی جهت دچار گیر گرفت می شوند و این کلاف در هم پیچیده پشت سر هم در هم می پیچد و در نهایت فیلم تمام می شود؛ این یکی هم کاملا " بی خود و بی جهت" رخ می دهد.
طراحی صحنه را هم که نگاه کنیم یک بلبشوی تمام عیار به نمایش گذاشته می شود. بلبشویی که ریشه در قصه دارد و با قصه- البته اگر بشود آن را داستان یا قصه نامید- دچار همین بلبشو است. بهتر است کمی حرفمان را تصحیح کنیم؛ یک ضد قصه ی تمام عیار باید چنین صحنه ی بلبشویی داشته باشد. این به هم ریختگی با دقتی قابل ستایش تا شخصیت ها امتداد و گستردگی پیدا می کند.
در حقیقت توازن میان طراحی صحنه و تیپ ها برقرار می شود. آدم هایی که در قصه معرفی می شوند همه شخصیت هایی رو به زوال هستند که هیچ تعادلی ندارند و در یک کشمکش فزاینده غرق می شوند. نمی شود یک مسیر بدون نوسان را در زندگی و برخوردهای آنها دید؛ " بی خود و بی جهت" با هم دعوا می کند و بی خود و بی جهت آشتی .
فیلمی برای کارگردان
آمده ای نشسته ای در سینما که فیلم ببینی؛ فیلمی که رضا عطاران در آن بازی کرده و احتمالا باید بشود در سایه چراغ های خاموش سالن سینما کمی بخندی و خودت را خالی کنی و بعد بزنی بیرون و اصلا به این فکر نکنی که چه اتفاقی افتاده است. فیلم را کاهانی ساخته و از حضور عطاران معلوم است که نباید منتظر داستانی مانند درام  فیلم " بیست" باشیم. آمده ایم بخندیم. فیلم را که می بینی و تمام می شود متوجه می شوی که بی خود و بی جهت لم داده ای به تصاویر متحرک فیلم کاهانی تا آقای کارگردان باز هم بی خود و بی جهت داستانی روایت کند برای محاکمه ی یک خانم جلسه ای که دخترش در دوران نامزدی بی احتیاطی کرده و باردار شده و حالا تمام تلاشش را می کند که قبل از این که دیر بشود مراسم عروسی را برگزار کند... قطعات داستان باز هم بی خود و بی جهت کنار هم می نشینند آن قدر بی جهت که نمی شود یک قصه سالم از میان آن بیرون کشید و اتفاقاتش را باور کرد و از همه ی این ها سخت تر حتا تضاد ها و سیاه و سفید ها و کنتراست ها و نهایتا پایان بندی فیلم است.
بی خود و بی جهت خوب است
فیلم کاهانی به همان بی خود و بی جهتی که در خودش دارد؛ به همان دلایل خوب است و دقیقا از همان جهت که بی جهت است. همه چیزش به همه چیزش می آید از ابتدا ادعایی دارد که به همان وفادار مانده و بر اساسش پیش می رود. خودش در گفت و گویی که با یکی از روزنامه های عامه پسند داشته می گوید:" از ادب زیادی خوشم نمی آید" کارگردان خواسته است فیلمی بسازد که در آن تنفرش را از ادب زیادی به نمایش بگذارد و البته همه ی آنچه که در کودکی، نوجوانی و احتمالا جوانی از آنها بدش می آمده و نمی توانسته است اعتراض کند؛ اعم از خانم جلسه ای، خانواده ی مذهبی، سنت گرایی و ... که البته همین طور بی خود و بی جهت ماجرایی را به تصویر می کشد که باز هم بی خود و  بی جهت با این کارکترها ارتباط پیدا می کند و دل آقای کارگردان را خنک می کند. اگر عبدالرضا کاهانی می خواسته است چنین فیلمی بسازد که شواهد همین را نشان می دهد؛ باید به او تبریک گفت. او فیلمی " بی خود و بی جهت " ساخته که خوب است و البته دیدنی.

_____

پرهام موسوی- فیلم بی خود و بی جهت پس از اسب حیوان نجیبی است جدیدترین ساخته عبدالرضا کاهانی است فیلمی که از ساخته قبلی کاهانی عقب تر است و بی خود و بی جهت به ما نشان داد که کاهانی با ساخت این فیلم یک عقب گرد زد . این فیلم ، فیلم نامه ای ندارد و ریتم بسیار کندی دارد ریتم کند و خسته کننده هم به این دلیل نیست که لوکیشن فیلم  ثابت است و تمام فیلم در یک خانه ویلایی می گذرد نه اصلا اینطور نیست بلکه به این خاطر است که فیلم نامه خمیر مایه کافی ندارد چون فیلم های خوبی در تاریخ سینمای ایران موجود است که لوکیشن ثابتی داشتند ولی قصه داشتند و ریتم مناسبی داشتند و دچار خستگی مخاطب نمی شدند مانند : ارتفاع پست ، آژانس شیشه ای و ...
در بی خود و بی جهت هیچ اتفاقی نمی افتد هیچ نقطه عطفی در فیلم موجود نیست اصلا تعلیقی در فیلم موجود نیست و مثل یک نوار ثابت این فیلم ثابت است و در یک خط می گذرد و هیچ تغییری نمی کند که این نشان از آن دارد که فیلمی شکل نگرفته است چون نه دیالوگ مفهومی در این فیلم حس می شود و نه چیز دیگری . و اگر مخاطبانی هم می گویند این فیلم به سبک ابزود ساخته شده است باید بگوییم که سبک ابزود هم چند مشخصه دارد که باید رعایت شود که متاسفانه در این فیلم این مشخصات رعایت نشده است .
بر عکس خود فیلم که اصلا جایی برای تعریف ندارد اما بازی های بازیگران بسیار تعریفی هستند از بازی رضا عطاران عزیز بگیرید تا نگار جواهریان همگی با ساختار مناسب و اجرای مناسب . و بسیار هم طبیعی بازی می کنند بازی هایی دارند که بر عکس خود فیلم ماندگار هستند و به دل مخاطب می نشیند اگر بازی ها ماندگار نبودند دیگر این فیلم قابل دیدن نبود چون به غیر از بازی های خوب چیز دیگری در این فیلم حس نمی شود .
این فیلم یک موسیقی کم داشت و در بعضی از سکانس ها نیازمند موسیقی بود چون این فیلم بدون موسیقی ما را یاد فیلم های مستند می اندازد تا یک فیلم سینمایی !!!
 چون این فیلم مثل فیلم هایی نیست که حس را بدون موسیقی منتقل کند و قطعا نیازمند موسیقی است یک موسیقی عالی مثل موسیقی که در تیتراژ پایانی فیلم استفاده شد .
پلان های بسیار بلند هر سکانس نتیجه اش شده است یک فیلم با یک ریتم بسیار کند ! چون که اگر پلان ها در مدت زمان های کوتاه و هر سکانس پلان های کوتاه زیادی داشته باشد فیلم خوش ریتم تر می شود و گویی ریتم تندی پیدا می کند در مورد این فیلم باید گفت که با توجه به اینکه پلان های کوتاهی گرفته نشده بلکه پلان های کم با مدت زمان بسیار زیاد گرفته شده است باعث شده است که ریتم فیلم بسیار کند و خسته کننده شود .
و در مورد خلاصه داستان منتشر شده در مورد فیلم هم باید گفت که یک خلاصه بی ربط در مورد فیلم است و هیچ ربطی به فیلم ندارد و اگر کارگردان این فیلم با یک تامل بیشتر و تفکر بیشتر یک اسم بهتر برای فیلمش انتخاب می کرد قطعا سرنوشت بهتری پیدا می کرد این فیلم و مخاطب جذب می شد این فیلم را ببیند اما با خواندن این خلاصه داستان مخاطب منصرف می شود از دیدن این فیلم  .
مدت زمان بی خود و بی جهت هم برای یک فیلم سینمایی بلند بسیار کوتاه است و هفتاد و پنج دقیقه برای یک فیلم مستند کافی است نه یک فیلم سینمایی با یک ابعاد حرفه ای متاسفم که این فیلم سر و شکل اصلی خودش را نگرفته است و با یک ایده فیلمبرداری شروع شد و حتی به مرحله فیلم نامه نرسیده است این فیلم .
و در پایان باید به این نکته اشاره کرد که سینمای کاهانی به هیچ عنوان عامه پسند نیست بلکه خاص هم نیست سبک فیلم های کاهانی ابزورد است.  به امید اینکه کاهانی یک فیلم عامه پسند بسازد و ببینیم که موفق است یا نه !

__________________________________________________________________________________

مسعود فراستی منتقد ثابت و مهرزاد دانش منتقد مهمان برنامه «هفت»، جمعه شب 24 آذر روبروی هم نشستند تا یکی در مقام مخالف و دیگری در مقام مدافع فیلم کاهانی صحبت کنند.
فیلم کاهانی که در لیست فیلم‌های تحریمی حوزه هنری قرار دارد، این روزها با استقبال خوبی از سوی مردم و منتقدان مواجه شده‌است.
 فراستی برا ینقد فیلم «بی‌خود و بی جهت» به سراغ یکی از اصطلاحات همیشگی خودش رفت و گفت که این فیلم «ماقبل نقد» است. او از فیلم کاهانی به عنوان فیلمی نام برد که فقط مقداری راش است و اصلا فیلم نیست؛«این فیلم بدون میزانسن جدی ساخته شده و یک جور تمرین است.»
این منتقد سینما به این نکته هم اشاره کرد:«به خاطر احترامی که برای دانش قائل هستم به این برنامه آمدم.»
مهرزاد دانش اما معتقدبود که فیلم «بی‌خود و بی‌جهت» نه تنها ما قبل نقد نیست، بلکه قابل بحث است؛ « این فیلم تا اینجا بهترین کار کاهانی است. هم شخصیت‌پردازی خوبی دارد و هم کاگردانی آن خوب است.»
او خطاب به فراستی گفت که شما با قاطعیت می‌گویید که این فیلم میزانسن و شخصیت‌پردازی ندارد و من دوست دارم دلایل شما را بدانم.
فراستی پاسخ داد : «فیلمنامه اساسا فاقد قصه است. داستان آن در مورد چیست؟ اسباب کشی دوخانواده. جغرافیا کامل باز نمی‌شود تا معلوم شود این اثاثی که روی دست اینها مانده چی هست؟ فیلم چون قصه ندارد، شخصیت‌ها هم یکی‌شان یه شکمش می زند و یکی با جورابش ور می رود و هیچکدام المان شخصیتی ندارند.»
دانش در ادامه به سراغ روش نقد مسعود فراستی رفت و از این زاویه وارد شد که «آقای فراستی شما یک خط کش و متر را دست می‌گیرید و با آن چیز‌هایی را اندازه می‌گیرید که با متر شما تناسب ندارد. فیلم «بی‌خود و بی‌جهت» اتفاقا قصه مشخصی دارد. قصه دو خانواده که می‌خواهند اسباب کشی کنند و در کنش و واکنش نسبت به یکدیگر هستند.»
فراستی هم با بیان این مطلب که اگر یک فیلم منطق نداشته باشد، مرا جذب نمی‌کند، گفت: «سینما چه مدرن وچه کلاسیک باید بتواند با شاقول فرم هماهنگ باشد. این فیلم ابزورد است و آیا این ابزورد بودن منطق دارد؟» دانش به این نکته اشاره کرد که کاهانی هیچ وقت نگفته فیلمش ابزورد است.
پای ابزورد که به میان آمد بحث‌ها سمت و سوی دیگری پیدا کرد. فراستی چند بار از نمایشنامه «در انتظار گودو» نوشته ساوئل بکت نام برد و دانش هم به تفاوتی که بین آثار دارم نویسانی چون بکت و اوژن یونسکو و هارولد پینتر وجود دارد اشاره کرد و گفت که همه این‌ها ابزورد می نویسند اما هرکدام سبک خودشان را دارند و نمی‌شود کارهای یکی از این نویسندگان را ملاک ابزورد بودن دانست.
فراستی در ادامه با انتقاد از شخصیت پردازی‌های فیلم ادامه داد: «یک زوج خانه‌ای خریده‌اند و ما نمی‌دانیم پولش را از کجا آورده‌اند؟ خانه در ‌‌نهایت برای کیست؟ و در ‌‌نهایت ارتباط بین آن‌ها چیست؟ و هیچ کدام از این سوال‌ها در طول فیلم  پاسخ داده نمی‌شود.»
فراستی افزود: «همه چیزدر این فیلم به نظرمن یک شوخی است. یک فیلم کاملا سر کاری است و دقیقا شبیه عنوانش «بی خود و بی جهت» است؛ یعنی هم بی‌خود است و هم اصلا جهت ندارد.»
دانش پاسخ داد که این ادبیات مناسب نقد نیست و ما نباید این واژه‌ها را به فیلم اطلاق کنیم. اتفاقا بنا به سبک فیلم عنوان مناسبی برای آن انتخاب شده و فیلم هم هندسه کاملا موزونی دارد.»
 محمود گبرلو در این بخش برنامه سعی کرد که کمتر وارد بحث‌ها شود و بگذارد که روال خوب صحبت‌ها ادامه پیدا کند. غیبت کاهانی هم به نفع فیلمش تمام شد و دانش درغیاب او هم به خوبی از فیلم دفاع کرد و هم کوشید تا نگذارد فراستی به شکل کلی در مورد فیلم حکم صادر کند .

_______________________________

موارد تازه سرچ شده در وبلاگ رها ماهرو :  ساحل بکرانی , نویسنده کارگردان سریال شمعدونی , عکسهای ساحل بکرانی , نقد پایتخت 4  , نقد سریال پایتخت , حامد بکرانی پدر ساحل بکرانی , عکس های ساحل بکرانی , پدر ومادر ساحل بکرانی , نقد شمعدونی , مادر ساحل بکرانی , نقدسریال پایتخت4  , ارسطو و هما خواهر و برادرن , انتقاد از فیلم پایتخت4  , به چه دلیل راحله زن ارسطو در پایتخت ۴ بازی نکرد , درد سرهای عظیم نقد  , بچه دردسرهای عظیم  , تفاوت بین شمعدونی و پایتخت , پدر و مادر ساحل بکرانی  , سوسنخانمدرسریالپاستخت عاقبتهمسرکیمیشود , ساحل بک رانی بازیگردردسر های عظیم , پدر و مادر واقعی ساحل بکرانی , سریال ساعت صفر سعید سلطانی  , رمان ماهرو , اینستاگرام دختر فرهان در دردسرهای عظیم , دانلودعکس ساحل بکرانی , ایا راحله در سریال زنده است , ساحل بکرانی و پدر و مادرش , عکس ساحل بکرانی , تکیه کلامهای پایتخت چهار , عاقبت سریال دردسرهای عظیم ۲  , ساحل بکرانی و پدرش , ایا شمعدونی 2 ادامه دارد , ساحل بکرانی فرزنددوافعی کدوم بازیگره , ساحل بحرانی تو سریال دردسرهای عظیم بچه کیه , عکس پدر و مادر واقعی ساحل بکرانی , موضوع سریال دردسرهای عظیم۲ و داستانی مزخرف و کلیشه ایی  , بچه دردسر های عظیم , نقد سریال شمعدونی , ساحل بکرانی درفیلم دردسرهای عظیم بچه کیست , نسبت ساحل بکرانی بابازیگران فیلم دردسرهای عظیم